Tháng Hai năm 2020, khi sự lây lan của một loại virus chết người ở Trung Quốc ngày càng trở nên đáng lo ngại, Việt Nam đã đóng cửa biên giới của mình. Điều này khiến dòng dịch chuyển của các thành phần và nguyên liệu thô từ Trung Quốc đến các nhà máy tại Việt Nam bị gián đoạn. Đây là một vấn đề đối với Samsung – gã khổng lồ công nghệ Hàn Quốc, đơn vị sản xuất hầu hết các thiết bị cầm tay của mình tại Việt Nam. Thời điểm ấy, họ vừa ra mắt hai mẫu điện thoại thông minh mới tại Mỹ; họ không thể trì hoãn sản xuất. Vì vậy, họ bắt đầu dời các bộ phận quan trọng của mình ra khỏi Trung Quốc …
Câu chuyện kể trên có hai điểm chính. Việt Nam đã nhanh chóng ngăn chặn sự lây lan của Covid-19, dưới sự lãnh đạo quyết liệt của Đảng và sự phối hợp chặt chẽ, sát sao của Nhà nước. Nền kinh tế tuy bị ảnh hưởng nhưng đã nhanh chóng phục hồi và vươn lên mạnh mẽ. Câu chuyện cũng nhấn mạnh vị thế của Việt Nam như một địa điểm ưa thích cho đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Vốn là thiên đường cho các nhà sản xuất quần áo khởi lập cơ sở, nay Việt Nam đã và đang trở thành một mắt xích chính trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Không chỉ là “con cưng” của các công ty đa quốc gia, Việt Nam còn nhận được rất nhiều ưu ái từ các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư tập trung vào các thị trường cận biên. Đây là những nhà đầu tư luôn tìm kiếm các thị trường đang ở giai đoạn chuyển mình với tiềm năng tăng trưởng vượt bậc để đầu tư. Trong những mục tiêu của họ, Việt Nam nổi lên là một trong những địa điểm đáng tin cậy nhất khi không chỉ thể hiện xuất sắc theo xu hướng phát triển của giao dịch toàn cầu trong những thập kỷ gần đây, đồng thời được hưởng lợi từ những hệ quả địa chính trị phát sinh từ chính sự phát triển ấy.
Cách đây không lâu, Việt Nam vẫn là một trong những nước nghèo nhất thế giới. Năm 1986, chính sách Đổi mới mở ra các vai trò lớn hơn cho các tác nhân thị trường, kèm theo là quyền mở doanh nghiệp tư nhân. Nền kinh tế bắt đầu mở cửa đối với dòng vốn và giao thương nước ngoài. Thời điểm ấy, nhân công rẻ là một lợi thế của Việt Nam, nhưng không phải lợi thế độc hữu. Vì vậy, Việt Nam đồng thời đưa ra các chính sách ưu đãi thuế hấp dẫn đối với các công ty nước ngoài đến đây.
Gần đây, sự ổn định của nền kinh tế càng tăng sức hấp dẫn của Việt Nam: Ngân hàng trung ương đã giữ tiền Đồng khá ổn định so với đồng đô la; Các giới hạn nghiêm ngặt hơn được áp dụng cho tín dụng ngân hàng; Lạm phát đã giảm ở mức thấp. Việt Nam đã mở cửa hơn nữa về thương mại, khởi đầu với việc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2007. Kể từ đó, Việt Nam đã ký kết nhiều thỏa thuận thương mại, ví dụ như với Nhật Bản và Hàn Quốc, hai trong số các nhà đầu tư lớn tại Việt Nam, hay gần đây nhất là Hiệp định Tự do thương mại và Bảo hộ Đầu tư (EVFTA và EVIPA) với Liên minh Châu Âu. Việt Nam đang là một trong những điểm di dời cho mô hình sản xuất đangtrở nên quá đắt đỏ ở Trung Quốc, cũng là nơi được tìm đến bởi các công ty muốn tránh những hệ quả của cuộc chiến thương mại và công nghệ Mỹ – Trung. Và cứ vậy, FDI tiếp tục phát triển.
Có thể thấy, chiến lược kinh tế của Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với chiến lược Trung Quốc từng áp dụng: dòng vốn FDI cao; tăng trưởng mạnh nhờ xuất khẩu; phát triển ổn định trên chuỗi giá trị từ dệt may đến công nghệ. Việt Nam có những đặc điểm khiến việc đầu tư vào các thị trường mới nổi trở nên hấp dẫn: nền kinh tế phát triển nhanh, tốc độ đô thị hóa cao, cơ sở hạ tầng đang dần hoàn thiện và tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng. Chuỗi các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam – từ ngân hàng và các công ty hậu cần đến các nhà bán lẻ và nhà sản xuất thép – cho phép các nhà đầu tư tiếp cận với những xu hướng này.
Với những đặc điểm của mình, trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành điểm nóng thu hút đầu tư trên thế giới. Đặc biệt, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam càng được quảng bá rộng rãi đến bạn bè năm châu với những biểu hiện xuất sắc của mình trong cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19, góp phần gia tăng sức hút của nền kinh tế Việt Nam đối với các nhà đầu tư hiện tại và tương lai. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng việc mô hình của Việt Nam tập trung vào thương mại dẫn đến sự lệ thuộc phần nào vào các sự kiện ở nơi khác; ngoài việc duy trì kiểm soát đối với bệnh dịch trong nước, Việt Nam còn phải quan tâm đến diễn biến tại các khu vực khác, ví dụ như tại Mỹ – đối tác xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
(Theo The Economist)
No comments yet.